Son dönemde vergi gelirlerinin artırılmasıyla ilgili tartışmalar çok yönlü devam ederken Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) 2023 yılıyla ilgili dün açıkladığı rekortmenler listesi bir kez daha önemli detaylar ortaya koydu.
Bu açıdan en öne çıkan başlık, ilk 100’e giren birçok kişi ve kurumun adını gizlemesi oldu. Gelir vergisi listesindeki ilk 100 kişinin 73, kurumlar vergisi listesindeki ilk 100 şirketin ise 34’ü adını gizledi. Bu sayılar 2022 vergi dönemi için sırasıyla 75 ve 38’di. Yine 2023 için 4 milyon 541 bin 644 mükellef gelir vergisi, 1 milyon 111 bin 944 mükellef ise kurumlar vergisi beyannamesi verdi. Beyan edilen matrahlar, 2022 dönemine göre gelir vergisinde yüzde 98.5 artışla 682.4 milyar lira, kurumlar vergisinde yüzde 31.9 artışla 3.8 trilyon lira oldu.
‘DAMAT’ İLK SIRADA
GİB’in listesine göre gelir vergi rekortmenlerinde ilk üç geçen yıla göre değişmedi. İlk sırayı 1 milyar 953 milyon TL’lik tahakkuk ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı da olan Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar aldı. Bayraktar’ı, 1 milyar 683 milyon TL’lik tahakkuk ile Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar, 480.1 milyon TL tahakkuk ile Rahmi Koç takip etti. İlk 10’daki isimlerden dört, altı, sekiz, dokuz ve 10’uncu sıradakiler isimlerini gizlerken Koç Topluluğu’ndan İpek Kıraç (323.3 milyon TL) beşinci, Ömer Koç (261.8 milyon TL) yedinci sırada yer aldı.
Kurumlar vergisinde ise ilk sıraları bankalar aldı. Bu yıl birinci sırada 22.7 milyar TL tahakkuk ile Ziraat Bankası yer aldı. Ziraat’i 21.9 milyar TL ile Garanti BBVA, 12.6 milyar TL ile Akbank izledi. Merkez Bankası’nın son yıllarda olduğu gibi 2023’te de ilk sırayı alamaması bir kez daha dikkat çekti. 2023’te reel sektör tarafında ilk 10’a giren şirketler ise 6.3 milyar TL ile Mercedes-Benz Türk (9.) ve 5.8 milyar TL ile TEİAŞ (10.) oldu.
‘NEREDEN BULDUN?’ KORKUSU
Mükellefin adını gizlemesinin birden çok nedeni olduğunu belirten Prof. Dr. Aziz Konukman, “Bu sayısın olağanüstü seviyeye çıkması ekonomideki önemli bir hastalığı işaret ediyor. Ekonominin yavaşlaması ve nakit sıkıntısı yaşanması sonucu tefecilik yoğunlaştı. Yasal çalışan ikrazatçılar ve faktoring şirketlerinin kazançlarında büyük artış görülüyor. Bu kişilerin işleri gereği isimlerini açıklamak istemez” dedi. Gelir dağılımındaki bozulmanın, toplumun bu listeye bakışını değiştirdiğini vurgulayan Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz ise şöyle konuştu: “Normalde bir prestij ve sosyal ödül olan bu listede yer almak toplum öfkesini çekebiliyor. Adını gizleyenler de kâr zarar hesabı yaparak bu sosyal ödülden mahrum olmayı göze alıyor. Bir de tabi vergi sisteminde hep ‘Nereden buldun’ sisteminin geleceği konuşuluyor. Bu sorudan kaçmaya da çalışıyor olabilirler.” 10 yıldır rekortmen listesine giren bu yıl 15’inci sırada yer alan Avukat Gönenç Gürkaynak ise, “Ben gurur duyuyorum, bu gizlenme işi mantıklı gelmiyor, gerekçeleri araştırılmalı” dedi. Her yıl rekortmen olmasına karşın vergi incelemesi geçirdiğini de hatırlatan Gürkaynak, “Benden kat ve kat lüks hayatlar yaşayanlar denetlenmezken her yıl listede olan ben sık sık inceleme geçiriyorum. Bu da normal değil, kamu kaynakları bu inceleme ile boşa harcanıyor” diye konuştu.
